Ορισμός και μορφές έμφυλης βίας

Ορισμοί

Οι περισσότερες προσεγγίσεις για την έννοια / τον ορισμό της έμφυλης βίας αναφέρονται στην άσκηση βίας με βάση το φύλο, που ιστορικά εντοπίζεται (και αναζητιέται) στις άνισες κοινωνικές σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών και γενικότερα στις διακρίσεις που παράγονται από την εξουσία του ενός φύλου πάνω στο άλλο, καθώς και στα στερεότυπα που αναπαράγονται από γενιά σε γενιά, για τις γυναίκες και τους άνδρες, ως αποτέλεσμα αυτών των σχέσεων.

Η έμφυλη βία υφίσταται σε όλους τους «χώρους» (ιδιωτικό, δημόσιο, ΜΜΕ, εργασιακό), ασκείται σε παιδιά, εφήβους, ενήλικες και ηλικιωμένα άτομα και έχει πολλές εκφάνσεις σωματική, ψυχολογική, οικονομική, σεξουαλική και πλέον διαδικτυακή...Δεν περιορίζεται σε κοινωνικές τάξεις και ομάδες.

Είναι πιθανόν να πληγούν από αυτή και άντρες ή αγόρια (βιασμοί, κακοποιήσεις, προσβολές γενετήσιας αξιοπρέπειας όταν δεν «συμμορφώνονται» με κυρίαρχα αντρικά / τοξικά στερεότυπα κλπ.), αλλά στην πατριαρχική κοινωνία πλήττονται, κυρίως, γυναίκες και κορίτσια, καθώς και άτομα ΛΟΑΤΚΙ.

Δες περισσότερα:

• Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών – UN 
• Συμβούλιο της Ευρώπης – Council of Europe: Σύμβαση για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας και της βίας κατά των γυναικών (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης)
• Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων - EIGE 
• Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων 
• ΚΕΘΙ : Γλωσσάρι για τη βία κατά των γυναικών και την ισότητα των φύλων (2020)
• Εθνικό Παρατηρητήριο για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών : Πρώτη Εθνική Έκθεση της Ελλάδας , Νοέμβριος 2004 Παπαρρήγα Κωσταβάρα, Καίτη

Μορφές έμφυλης βίας

Ως προς τον «χώρο», ιδιωτικό και δημόσιο:

• Μέσα στο σπίτι ή εντός των οικογενειακών σχέσεων: Ενδοοικογενειακή βία 
• Σε δημόσιους χώρους : εργασία, δρόμος, χώροι εκπαίδευσης, πάρκα …

Ενδεικτικά :

• Στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης / Διαδίκτυο

Συμβούλιο της Ευρώπης – Council of Europe 

Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων – EIGE 

• Έμφυλη βία στον εργασιακό χώρο

Διεθνής Οργανισμός Εργασίας ILO: Σύμβαση 190. To 2020 το Συμβούλιο πρότεινε την εξουσιοδότηση των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κυρώσουν τη Σύμβαση 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για τη βία και την παρενόχληση (2019). Δες εδώ την Αιτιολογική Έκθεση και το κείμενο της Πρότασης .

• Σεξουαλική / σεξιστική παρενόχληση στην εργασία

Ενδεικτικά σχετικά κείμενα :

• Έκθεση της ΑΔΕΔΥ («Κοινωνικό Πολυκέντρο») : Έρευνα για τη σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο του δημόσιου τομέα, Φεβρουάριος 2022
• Οδηγός του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για την σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων και Ανέργων, Απρίλιος 2021 
• Κυπριακός οδηγός για την σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας από τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας

Ως προς την ηλικία (ενδοοικογενειακή βία) : παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, ηλικιωμένα άτομα

Ενδεικτικά σχετικά κείμενα:

• Ηνωμένα Έθνη : Άρθρο 12 της Σύμβασης των για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Επιτροπή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1990) Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
• Συμβούλιο της Ευρώπης Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας - Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (2014)
• Ν. 4531/2018 : Σύμφωνα με την Σύμβαση Κωνσταντινούπολης, «….η ενδοοικογενειακή βία επηρεάζει τα παιδιά ως θύματα και όχι μόνο ως μάρτυρες. Η επικοινωνία με τα παιδιά σε περιπτώσεις διαζυγίου ή διάστασης των γονέων έχει ως πρώτιστο στόχο την προστασία και υποστήριξη του παιδιού»
• Υπουργείο Εργασίας : «Βία κατά των γυναικών και ενδοοικογενειακή βία: Ας μην μείνει αναξιοποίητο κανένα από τα μέτρα στήριξης της Πολιτείας» 18 Ιουνίου, 2021

Ως προς τον τρόπο άσκησης είναι πιθανόν να ασκούνται συνδυαστικά διαφορετικές μορφές βίας 

• Σωματική: ξυλοδαρμοί, στέρηση φαγητού, κακοποίηση, γυναικοκτονίες, παιδοκτονίες …
• Σεξουαλική: βιασμοί, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, έκθεση σε πορνεία, έκθεση σε πορνογραφία, εμπορία με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση/trafficking, κλειτοριδεκτομή κλπ.
• Ψυχολογική / Συναισθηματική: λεκτικές απειλές και προσβολές, δημιουργία φόβου, ενοχών, αποκλεισμός από άλλα άτομα, πιέσεις για γάμο, κυρίως, μεταξύ ανηλίκων, εμμονική παρακολούθηση / stalking με φυσική παρουσία, τηλεφώνου, μέσω των κοινωνικών δικτύων, έκθεση προσωπικών δεδομένων σε διαδικτυακούς χώρους, εκδικητική πορνογραφία κ.ο.κ.
• Οικονομική: αποκλεισμός από εισοδήματα, από βασικά είδη συντήρησης, υφαρπαγή μισθού, εμπορία με σκοπό την οικονομική εκμετάλλευση και τη δουλεία /trafficking κλπ.