Όταν οι εξετάσεις προβάλλουν έμφυλα στερεότυπα

         Στον απόηχο των Πανελλαδικών Εξετάσεων του 2025 μένει ο αγώνας των μαθητών μέσα στις αίθουσες και η στερεοτυπική αντιμετώπιση των δύο φύλων, όπως φάνηκε στην εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών του προσανατολισμού των Ανθρωπιστικών Σπουδών, όπου η Επιτροπή Επιλογής των Θεμάτων μας «διδάσκει» ότι ο σύζυγος που υιοθετεί και εκφράζει τις απόψεις της γυναίκας «του» είναι φερέφωνό της και αυτό τον μειώνει. Ενώ τα κορίτσια παρουσιάζονται ως θύματα του καταναλωτισμού και του στερεοτύπου της θηλυκής κοκεταρίας καθώς στην περίοδο των εκπτώσεων αγοράζουν πολλά φορέματα.

        Θα χαρακτηρίζαμε επιεικώς ατυχή την επιλογή των παραδειγμάτων των δύο ασκήσεων αν δεν υπήρχε η συνυποδηλωτική λειτουργία και χρήση της γλώσσας που εγγράφει σιωπηρά αλλά για τούτο χωρίς ιδιαίτερη αντίρρηση-αντίσταση τα πατριαρχικά έμφυλα στερεότυπα, τα οποία –παρά το ότι αμφισβητήθηκαν και καταρρίφθηκαν στις προηγούμενες δεκαετίες επανέρχονται. Επαναφέρουν έτσι στο προσκήνιο την άνιση προσέγγιση των δύο φύλων, δίνοντας έμμεσα έρμα στις έμφυλες διακρίσεις, σε μια εποχή όπου η έμφυλη και η ενδοοικογενειακή βία είναι σε έξαρση και τα νοσηρά φαινόμενα της γυναικοκτονίας  αναζητούν ελαφρυντικά στην απαξίωση των γυναικών θυμάτων.

        Δεν χρειάζονταν ιδιαίτερες επιστημονικές φιλολογικές περγαμηνές στην επιλογή των προτάσεων για την εξέταση των νεοελληνικών λέξεων που ετυμολογικά παράγονται από το ρήμα φέρω, ώστε να μην προβάλλονται οι έμφυλες διακρίσεις.  Χρειαζόταν μόνο η ελάχιστη ευαισθησία και προσοχή.

       Η εκπαίδευση έχει - ως σημαντικός φορέας   αγωγής και κοινωνικοποίησης- να επιτελέσει σημαντικό έργο στην εξάλειψη των οποιονδήποτε προκαταλήψεων και διακρίσεων σε βάρος οποιουδήποτε ατόμου. Πώς, όμως, θα ανταποκριθεί με επάρκεια στον ρόλο αυτό αν, παρά την επίσημη ρητορική και τον καθημερινό αγώνα χιλιάδων μάχιμων εκπαιδευτικών,  ο επιστημονικός λόγος που έχει μεγάλη βαρύτητα στις Πανελλαδικές Εξετάσεις, λόγω της ιδιαίτερης προσοχής που λαμβάνουν, απηχεί -ελπίζουμε ότι δεν εμφορείται- έμφυλα στερεότυπα; Η παρατήρησή μας δεν έχει ίχνος υπερβολής, αφού το ίδιο δυσάρεστο φαινόμενο συνέβη και πριν 2 μόλις χρόνια, το 2023 στις Πανελλαδικές στην εξέταση της Νεοελληνικής Γλώσσας. Πάλι τότε είχαμε  καταδικάσει την επιλογή του κειμένου που υποστήριζε τις αντιλήψεις αυτές με άρθρο μας για τις Πανελλήνιες 2023 με τον τίτλο «Νεοφεμινισμός, νέο πατριαρχία καλώς ήρθαν τα νεοστερεότυπα» .

    Το γεγονός ότι η φωνή μας καταλήγει  ορισμένες φορές να ηχεί ως « φωνή βοώντος εν τη ερήμω» μας θλίβει αλλά δεν μας πτοεί στην απόφασή μας να μην επιτρέψουμε με κανέναν τρόπο την επαναφορά των έμφυλων στερεότυπων και την «νομιμοποίηση» των «νεοπατριαρχικών αντιλήψεων.

Χαϊδεμενάκου Σταυρούλα

Πρόεδρος Χ.Ε.Ν. Ελλάδος, Φιλόλογος, Med, Δ/ντρια ΓΕ.Λ.

Η Σταυρούλα Χαιδεμενάκου γεννήθηκε στον Πειραιά και κατοικεί μόνιμα στα Γιάννενα. Είναι φιλόλογος και υπηρετεί στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα τελευταία δεκατρία χρόνια ως διευθύντρια γυμνασίου και γενικού λυκείου. Είναι κάτοχος του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης « Σπουδές στην Εκπαίδευση» στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (2005). Πτυχιούχος του Φιλολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1988) καθώς και πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (κατεύθυνση Ψυχολογίας) ( 2006 ). Μιλάει γαλλικά και ισπανικά. Έχει εκδώσει μία ποιητική συλλογή, με τίτλο «Έρως και Περιπλάνησις, ποιητική σπονδή στην Οδύσσεια του Ομήρου». Δραστηριοποιείται εθελοντικά στην Χ.Ε.Ν. Ιωαννίνων και είναι Πρόεδρος της ΧΕΝ Ελλάδος. Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι οι καινοτόμες εκπαιδευτικές τεχνικές και η αποτελεσματική ηγεσία στην εκπαίδευση.

Η Χ.Ε.Ν. Ελλάδος, δεν ευθύνεται για οιαδήποτε άποψη εκφραστεί και φιλοξενηθεί από το feminalab.gr, από φυσικό πρόσωπο, εταιρεία, οργανισμό. Οι απόψεις αυτές βαραίνουν και ευθύνουν αποκλειστικά το φορέα που τις εκφράζει και δεν υιοθετούνται από τη ΧΕΝ Ελλάδος.