Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Η Σύμβαση του Συμβούλιου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, γνωστή και ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αναγνωρίζει το δικαίωμα κάθε πολίτη ιδιαίτερα των γυναικών, να ζήσουν χωρίς βία στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο. Αναφέρεται στην ενδοοικογενειακή βία, τη βία μεταξύ συντρόφων, τη σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό, τον εξαναγκασμό σε σύναψη γάμου, τα εγκλήματα «τιμής», καθώς και σε απάνθρωπες «εθιμικές» πρακτικές, όπως η κλειτοριδεκτομή.

Κυρίως αναγνωρίζει τη δομική φύση της βίας κατά των γυναικών που βασίζεται στο φύλο και αναδεικνύει τα στερεότυπα, τις διακρίσεις και τις ανισότητες που οδηγεί στο να βρίσκονται οι γυναίκες σε υποδεέστερη θέση σε σύγκριση με τους άνδρες. Αναγνωρίζει στην πράξη (de facto) και  κατά το νόμο (de jure) την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ο βασικός σκοπός της είναι η προστασία των γυναικών και παιδιών και όλων των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και η πρόληψη και η ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας, ούτως ώστε να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα.

Στις καινοτομίες της Σύμβασης περιλαμβάνονται:

• Η στήριξη των παιδιών θυμάτων και μαρτύρων βίας σε σχέση με τη γονική επιμέλεια (επαφές / επισκέψεις).
• Η αναφορά στις αρχές βάσιμων υποψιών για τέλεση πράξεων βίας σε βάρος γυναικών και παιδιών, προκειμένου αυτές να προληφθούν.
• Η άσκηση μη ορατής βίας σε γυναίκες και παιδιά και η αναφορά στο φόβο που αισθάνονται τα εν δυνάμει θύματα («stalking» = «η μη εμφανής παρακολούθηση ή παρενόχληση με επαναλαμβανόμενη απειλητική συμπεριφορά κατά προσώπου, προκαλώντας του φόβο για την ακεραιότητά του ή την ασφάλειά του»).
• Η άμεση δίωξη (και η αυτεπάγγελτη δίωξη) των ενόχων και προστασία των θυμάτων και των μαρτύρων βίας από εξειδικευμένες υπηρεσίες, χωρίς να εισακούγεται η όποια δικαιολογία για την τέλεσή τους και θα στηρίζονται άμεσα τα θύματα.
• Η εξάλειψη των προκαταλήψεων, εθίμων, παραδόσεων και πρακτικών που βασίζονται στην ιδέα της κατωτερότητας των γυναικών και στους στερεότυπους ρόλους των δύο φύλων από τους κρατικούς φορείς.
• Η Προστασία των γυναικών προσφύγων / θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας ή trafficking και η δυνατότητα παροχής τους πολιτικού ασύλου.

Το ιστορικό

Με πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης (11.5.2011) Ευρωπαϊκά και τρίτα κράτη υπέγραψαν τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, αποδεχόμενα πως η βία κατά των γυναικών (στον όρο «γυναίκες» περιλαμβάνονται και τα κορίτσια κάτω των 18 ετών- Άρθρο 3§στ) και παιδιών εξακολουθεί να υφίσταται στις κοινωνίες, να καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα και να εντείνει τις ανισότητες με βάση το φύλο. Η αξία της έγκειται στο ότι δεσμεύει τα κράτη να ενεργήσουν για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας όλων των μορφών με θύματα κυρίως τις γυναίκες και τα παιδιά.

Η χώρα μας κύρωσε τη Σύμβαση το 2018 με τον Νόμο 4531/2018.

Η συνηγορία για την κύρωση της από τη Βουλή των Ελλήνων

Το 2017 η ΧΕΝ Ελλάδος και άλλες γυναικείες και φεμινιστικές οργανώσεις άσκησαν πίεση για την κύρωσή της. Πραγματοποιήθηκε συνάντηση με τη Γενική Γραμματέα Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Δικαιοσύνης και ακολούθησαν συναντήσεις με εκπροσώπους και βουλευτές κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Η ΧΕΝ Ελλάδος, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία κύρωσης της Σύμβασης από τη χώρα μας, πραγματοποίησε διαδικτυακή καμπάνια ενημέρωσης ανδρών και γυναικών μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης.

Επιπλέον, δημιουργήθηκε ενημερωτικό υλικό σε απλή γλώσσα  που αφορούσε στο περιεχόμενο της Σύμβασης και στόχευε στην διευκόλυνση της κατανόησής του.

Σε συνεργασία με τα τοπικά της Κέντρα διακίνησε ψήφισμα και συγκέντρωσε πάνω από 15000 χειρόγραφες και ηλεκτρονικές υπογραφές για την κύρωση της Σύμβασης, οι οποίες κατατέθηκαν στις αρχές του 2018 στον τότε Πρόεδρο της Βουλής.