Νόμος 4873/2021 – «Προστασία του εθελοντισμού»

Νόμος 4873/2021 – «Προστασία του εθελοντισμού, ενίσχυση της δράσης της Κοινωνίας των Πολιτών, φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση της κοινωφελούς δράσης των Ο.Κοι.Π. και λοιπές διατάξεις.»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΣΚΟΠΟΣ - ΟΡΙΣΜΟΙ

Άρθρο 1: Σκοπός

Σκοπός του παρόντος είναι η ενιαία ρύθμιση θεμάτων που αφορούν: α) στην καταχώρηση, εγγραφή και χρηματοδότηση των εθελοντικών οργανώσεων που έχουν συσταθεί και λειτουργούν στην Ελλάδα ως σωματεία ή αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες με κοινωφελή σκοπό, με απώτερο στόχο τη διασφάλιση της ακεραιότητας, της διαφάνειας, της χρηστής διαχείρισης και της λογοδοσίας αυτών και β) στην εθελοντική απασχόληση εντός ή εκτός Ελλάδος που παρέχεται, άνευ οικονομικού ή άλλου υλικού ανταλλάγματος.

Άρθρο 2 : Αντικείμενο

Αντικείμενο του παρόντος αποτελούν η δημιουργία δημόσιας βάσης δεδομένων και ειδικού μητρώου Οργανώσεων Κοινωνίας των Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) στο Υπουργείο Εσωτερικών, οι προϋποθέσεις παροχής κρατικής χρηματοδότησης των κοινωφελών φορέων, οι προϋποθέσεις παροχής εθελοντικής απασχόλησης, καθώς και η θέσπιση φορολογικών κινήτρων για δωρεές υπέρ κοινωφελών σκοπών και κοινωφελών φορέων.

Άρθρο 3: Πεδίο εφαρμογής

Οι ρυθμίσεις του παρόντος έχουν εφαρμογή στις Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.) και στους κοινωφελείς φορείς, που εμπίπτουν στους ορισμούς των περ. α΄ και β΄ του άρθρου 4.

Άρθρο 4 : Ορισμοί

1. Για την εφαρμογή του παρόντος μέρους, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

α. Οργάνωση Κοινωνίας Πολιτών (Ο.Κοι.Π.): Η εθελοντική οργάνωση προσώπων που έχει συσταθεί και λειτουργεί στην Ελλάδα ως σωματείο ή αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, με κοινωφελή σκοπό, είναι ανεξάρτητη από κράτη ή κυβερνήσεις, την τοπική αυτοδιοίκηση, τους δημόσιους οργανισμούς δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου, τους εμπορικούς, συνδικαλιστικούς και επαγγελματικούς οργανισμούς και ενώσεις, τις πολιτικές οργανώσεις και τα πολιτικά κόμματα. Η ανεξαρτησία αυτή προσδιορίζεται από τη μη συμμετοχή οιουδήποτε νομικού προσώπου που ανήκει στον δημόσιο τομέα, όπως αυτός προσδιορίζεται στην περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), με την εξαίρεση των νομικών προσώπων της υποπαρ. 3 της παρ. 1 του άρθρου 68 του ν. 4235/2014 (Α΄ 32), στη σύνθεση των οργάνων διοίκησής τους και των γενικών συνελεύσεών τους.

β. Κοινωφελής φορέας: Η Ο.Κοι.Π. της περ. α΄, η επιτροπή εράνου του άρθρου 122 Α.Κ., το κοινωφελές ίδρυμα του ν. 4182/2013 (Α΄ 185) και το κοινωφελές ίδρυμα που έχει συσταθεί με ειδικό νόμο.

γ. Φορείς Παροχής Εθελοντικής Απασχόλησης: Οι κοινωφελείς φορείς, καθώς και οι κρατικοί φορείς, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δευτέρου βαθμού και τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του δημοσίου τομέα, στα οποία παρέχεται η εθελοντική απασχόληση.

δ. Δημόσια Βάση Δεδομένων Ο.Κοι.Π.: Η βάση δεδομένων που τηρείται στο Υπουργείο Εσωτερικών, στην οποία καταχωρούνται οι Ο.Κοι.Π. σύμφωνα με τους όρους καταχώρησης, όπως ορίζονται στο άρθρο 6.

ε. Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π.: Η βάση δεδομένων που τηρείται στο Υπουργείο Εσωτερικών, στην οποία εγγράφονται οι κοινωφελείς φορείς που πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις εγγραφής, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 7.

στ. Εγγεγραμμένη Ο.Κοι.Π.: Η Ο.Κοι.Π. που έχει εγγραφεί στο Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π.

ζ. Βάσεις δεδομένων: Τα αρχεία δεδομένων της Δημόσιας Βάσης Δεδομένων Ο.Κοι.Π. και του Ειδικού Μητρώου Ο.Κοι.Π.

η. Εποπτεύουσα Αρχή: Το Υπουργείο Εσωτερικών.

θ. Εθελοντής: Το φυσικό πρόσωπο που κατοικεί ή διαμένει στην Ελλάδα και παρέχει εθελοντική απασχόληση σε ατομική βάση ή συλλογικά στο πλαίσιο δράσης ενός Φορέα Παροχής Εθελοντικής Απασχόλησης.

ι. Εθελοντισμός: Η οικειοθελής δέσμευση του εθελοντή για προσφορά εργασίας και υπηρεσιών προς όφελος του κοινωνικού συνόλου άνευ αμοιβής ή άλλου υλικού ανταλλάγματος.

ια. Κρατική χρηματοδότηση: Η ολική ή μερική χρηματοδότηση κοινωφελούς φορέα με σκοπό την υλοποίηση συγκεκριμένου προγράμματος, ή η επιχορήγηση κοινωφελούς φορέα για την υλοποίηση των σκοπών του, ή η οικονομική ή σε είδος ενίσχυση του κοινωφελούς φορέα από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014, καθώς και από κάθε κοινωφελή φορέα που έλαβε καθ’ οιονδήποτε τρόπον χρηματοδότηση ή επιχορήγηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Για τους σκοπούς του παρόντος δεν λογίζεται ως κρατική χρηματοδότηση η χρηματοδότηση από το Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), την Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνείς οργανισμούς.

ιβ. Χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα: Το πρόγραμμα που υλοποιείται από κοινωφελή φορέα ή από κοινοπραξία στην οποία συμμετέχει κοινωφελής φορέας με μερική ή ολική κρατική χρηματοδότηση.

2. Ο όρος «Μη Κυβερνητική Οργάνωση» (ΜΚΟ) σε υφιστάμενες διατάξεις νόμων νοείται ως ταυτόσημος με τον όρο «Οργάνωση Κοινωνίας Πολιτών» (Ο.Κοι.Π.), όπως αυτός ορίζεται στην περ. α) της παρ. 1.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Ο.ΚΟΙ.Π. ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ - ΔΗΜΟΣΙΑ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ο.ΚΟΙ.Π. - ΕΙΔΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ Ο.ΚΟΙ.Π.

Άρθρο 5: Σύσταση και αρμοδιότητες Διεύθυνσης Ο.Κοι.Π. και Κοινωφελών Φορέων

Άρθρο 6: Διαδικασία αρχικής καταχώρησης στη Δημόσια Βάση Δεδομένων Ο.Κοι.Π.

Άρθρο 7: Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π. - Προϋποθέσεις εγγραφής

Άρθρο 8: Διαδικασία αρχικής εγγραφής, μεταβολής και ανανέωσης εγγραφής στο Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π.

Άρθρο 9: Λειτουργία και δημοσιότητα των βάσεων δεδομένων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: ΚΡΑΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ - ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Άρθρο 10: Χρηματοδότηση κοινωφελών φορέων

Άρθρο 11: Υποχρεώσεις των Ο.Κοι.Π.

Άρθρο 12: Κυρώσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ : ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Άρθρο 13 : Εθελοντική απασχόληση

Άρθρο 14: Υποχρεώσεις φορέων παροχής εθελοντικής απασχόλησης

Άρθρο 15: Παροχή υπηρεσιών σε φορείς εθελοντικής απασχόλησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄: ΕΛΕΓΧΟΣ Ο.ΚΟΙ.Π.

Άρθρο 16: Χρηματοοικονομικές καταστάσεις και έλεγχος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄: ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΟΥΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ Ο.ΚΟΙ.Π.

Άρθρο 17: Δωρεές προς τα κοινωφελή ιδρύματα και τις εγγεγραμμένες Ο.Κοι.Π. - Τροποποίηση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 19 του ν. 4172/2013

Άρθρο 18: Μη υπολογισμός τεκμαρτού εισοδήματος για τον παραχωρούντα ακίνητα σε κοινωφελή ιδρύματα και εγγεγραμμένες Ο.Κοι.Π. - Τροποποίηση των παρ. 2 και 3 του άρθρου 39 του ν. 4172/2013

Άρθρο 19 : Έκπτωση δαπανών για τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα των νομικών προσώπων της περ. γ΄ του άρθρου 45 - Αντικατάσταση της παρ. 8 του άρθρου 47 του ν. 4172/2013

Άρθρο 20: Απαλλαγή από τον Ε.Ν.Φ.Ι.Α. - Προσθήκη περ. ι΄ στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013

Άρθρο 21: Χρηματικές δωρεές προς μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα - Αντικατάσταση της παρ. 3 του άρθρου 89 του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια

Άρθρο 22: Απαλλαγές από τον ΦΠΑ στο εσωτερικό της Χώρας - Αντικατάσταση της περ. ιη΄ της παρ. 1 του άρθρου 22 του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας

Άρθρο 23: Απαλλαγή των εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π. από τον ειδικό φόρο ακινήτων - Αντικατάσταση της περ. ε΄ της παρ. 3 του άρθρου 15 του ν. 3091/2002

Άρθρο 24: Απαλλαγή από τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων ειδικής χρήσης κοινωφελών ιδρυμάτων και εγγεγραμμένων Ο.Κοι.Π.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄: ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΙΚΕΣ, ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 25: Εξουσιοδοτικές διατάξεις

Άρθρο 26: Καταργούμενες διατάξεις

Άρθρο 27: Μεταβατική διάταξη

ΜΕΡΟΣ Β΄: ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΜΕΡΟΣ Γ΄: ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

ΜΕΡΟΣ Δ΄: ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

Άρθρο 75

Έναρξη ισχύος

1. Η ισχύς του Μέρους Α΄ αρχίζει τέσσερις (4) μήνες από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Τα άρθρα 10, 21 και 22 εφαρμόζονται για τα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η.1.2023 και εφεξής.

3. Η ισχύς των άρθρων 5, 6, 7, 8 και 9 αρχίζει ένα (1) έτος από τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.