Ανασκόπηση 2022: Γυναίκες και κλιματική αλλαγή

Πράξεις ή μόνο λόγια για την Ισότητα των Φύλων;

Σύμφωνα με το UN Women  oι γυναίκες αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο ως πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής από τους άνδρες, καθώς αποτελούν την πλειοψηφία των φτωχών του κόσμου και εξαρτώνται περισσότερο από τους φυσικούς πόρους που απειλεί η κλιματική αλλαγή.

Το θέμα του UN Women για τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας το 2022 ήταν «Ισότητα των Φύλων σήμερα για ένα βιώσιμο αύριο», ως αναγνώριση της συμβολής των γυναικών και των κοριτσιών σε όλο τον κόσμο, που ηγούνται της προσαρμογής, του μετριασμού και της απόκρισης στην κλιματική αλλαγή, για την οικοδόμηση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για όλους.

Και στην 66η σύνοδο της Επιτροπής του ΟΗΕ για τη θέση της Γυναίκας το 2022 θέμα προτεραιότητας ήταν η «Επίτευξη της ισότητας των φύλων και ενδυνάμωση όλων των γυναικών και κοριτσιών στο πλαίσιο των πολιτικών και προγραμμάτων για την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών»^[1]

Τα συμπεράσματα της συνόδου CSW66 Agreed Conclusions επαναβεβαίωσαν όλες τις Διακηρύξεις, Συμβάσεις και Πρωτόκολλα που ισχύουν, όπως η Πλατφόρμα του Πεκίνου, οι Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, η Σύμβαση για την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων εναντίον των γυναικών κ.λπ. Σήμερα οι διακρίσεις, η βία, η καταπάτηση των δικαιωμάτων, η ανισότητα, η φτώχεια, και όλα τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες εντείνονται, λόγω της κλιματικής αλλαγής και των διαφόρων καταστροφών.

Τα κράτη, ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας, οι κυβερνήσεις κλήθηκαν να :

• Υιοθετήσουν έμφυλη προσέγγιση σε ό,τι αφορά τις πολιτικές και προγράμματα για την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον και τη μείωση του κινδύνου καταστροφών,
• Ενισχύσουν τα σχετικά κανονιστικά, νομικά και ρυθμιστικά πλαίσια 
• Επεκτείνουν τις χρηματοδοτήσεις που ανταποκρίνονται στο φύλο
• Ενισχύσουν τη συλλογή και ανάλυση στατιστικών και δεδομένων ανά φύλο
• Φροντίσουν για μια δίκαιη και ανταποκρινόμενη στο φύλο μετάβαση

Στο ίδιο μήκος κύματος το 2022 η Παγκόσμια Τράπεζα, με αφορμή την 8η Μαρτίου επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή της για «…την εξεύρεση λύσεων, που θα βοηθήσουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να απελευθερώσουν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους και να γίνουν ηγέτιδες, επιχειρηματίες και φορείς αλλαγής για μια πράσινη, ανθεκτική και συμπεριληπτική ανάπτυξη. Η συμμετοχή των γυναικών είναι το κλειδί για την ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της δράσης για το κλίμα.»

Στον αντίποδα αυτής της αναγνώρισης, όπως αναφέρει το Business & Human Rights Resource Centre, γυναίκες – υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αγωνίζονται, σε όλο τον κόσμο, για την προστασία του πλανήτη, για την προστασία των κοινοτήτων, των φυσικών πόρων και του κλίματος αντιμετωπίζουν βία, απειλές, δικαστική παρενόχληση, αγωγές (SLAPPs^[2]) και αντίποινα. Από το 2015 η οργάνωση έχει καταγράψει περισσότερες από 3,800 περιπτώσεις επιθέσεων σε υπερασπιστές, που, συχνά, στοχοποιούνται, επειδή εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις επιχειρήσεις και τη λειτουργία τους. Περισσότερες από 1 στις 5 τέτοιες επιθέσεις έγιναν εναντίον γυναικών και συνεχίστηκαν στη διάρκεια του 2022.

[1] 66th Commission on the Status of Women (CSW66): “Achieving gender equality and the empowerment of all women and girls in the context of climate change, environmental and disaster risk reduction policies and programmes”.

[2] Strategic lawsuits against public participation (SLAPPs). Μέσω αυτών των αγωγών επιβάλλονται μερικές φορές σημαντικά πρόστιμα και ποινικές κυρώσεις, ώστε να εκφοβίσουν τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να τους εμποδίσουν να φέρουν στο φως κρίσιμα ζητήματα.