Ελένη Σταμέλου : «Είσαι πολύτιμη. Μην αφήσεις κανέναν – ούτε τις δυσκολίες – να σε πείσει για το αντίθετο»

Το Femina Lab, μέσα από τη στήλη «Πρόσωπα», συνδιαλέγεται και φωτίζει γυναίκες που αγωνίζονται καθημερινά, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ενάντια σε κάθε μορφή βίας, ανισότητας και καταπάτησης των θεμελιωδών γυναικείων δικαιωμάτων.

Η Ελένη Σταμέλου είναι Κοινωνική Λειτουργός και πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων.
Από το 1993 εργάζεται ως επαγγελματικό στέλεχος της ΧΕΝ Ελλάδος.

Τι είναι το πρόγραμμα «Αθηνά» της ΧΕΝ Ελλάδος, πώς προέκυψε ως ιδέα και ποιος είναι ο βασικός σκοπός του;

Το Πρόγραμμα «Αθηνά» υπήρξε ένα όραμα των στελεχών της ΧΕΝ Ελλάδος ήδη από το 2009 – ίσως και νωρίτερα – όταν η Διοικούσα Επιτροπή αποφάσισε την πλήρη ανακαίνιση του κτηρίου μας στην Ηλιούπολη, με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου Πολυκέντρου Υπηρεσιών για γυναίκες. Συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση της Οργάνωσης στην παροχή ασφαλούς στέγης σε γυναίκες, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, θεωρήσαμε αυτονόητο να συμπεριλάβουμε στο νέο Πολυκέντρο και ένα πρόγραμμα στέγασης.

Καθώς η ολοκλήρωση των εργασιών του κτηρίου συνέπεσε με την κορύφωση της οικονομικής κρίσης στη χώρα, επιλέξαμε ως ομάδα-στόχο νέες γυναίκες από την Περιφέρεια, που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες, ώστε να τους δοθεί η δυνατότητα να σπουδάσουν αυτό που πραγματικά επιθυμούν, χωρίς περιορισμούς.

Πόσα χρόνια λειτουργεί και ποιο είναι το προφίλ των φοιτητριών που μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα;

Το Πρόγραμμα λειτουργεί από το 2013. Το ακαδημαϊκό έτος 2025–2026 θα είναι η 11η χρονιά λειτουργίας του, με εξαίρεση τη διετία 2020–2022, οπότε και ανεστάλη λόγω της πανδημίας.

Στο Πρόγραμμα εντάσσονται νέες γυναίκες φοιτήτριες, οι οποίες διαμένουν μόνιμα εκτός του Νομού Αττικής και έχουν εισαχθεί σε πανεπιστημιακές σχολές του Λεκανοπεδίου. Μέχρι σήμερα, περίπου 170 νέες γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να ξεκινήσουν ή να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους κοντά μας.

Με ποιον τρόπο το πρόγραμμα «Αθηνά» υπερασπίζεται το δικαίωμα των νέων γυναικών στην ανώτατη εκπαίδευση και ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι φοιτήτριες από την Περιφέρεια;

Το Πρόγραμμα «Αθηνά» στηρίζει ουσιαστικά το δικαίωμα των νέων γυναικών στην ανώτατη εκπαίδευση, προσφέροντάς τους δωρεάν στέγαση σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον. Έτσι, τους δίνεται η δυνατότητα να σπουδάσουν εκεί όπου πραγματικά επιθυμούν, χωρίς να περιορίζονται από το υψηλό κόστος ζωής στην Αθήνα ή την ανάγκη να επιλέξουν σχολή μόνο βάσει της απόστασης από τον τόπο καταγωγής τους.

Επιπλέον, παρέχοντάς τους ψυχοκοινωνική στήριξη και νομική συμβουλευτική, τις ενδυναμώνουμε ώστε να διαχειριστούν πιο αποτελεσματικά το άγχος των μεγάλων αλλαγών που βιώνουν, τη μετάβαση στην ενήλικη ζωή και τις αυξημένες υποχρεώσεις. Φροντίζουμε κάθε μία ξεχωριστά, με πολύπλευρη υποστήριξη, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της φοιτητικής ζωής με περισσότερη σιγουριά. Δεν ξεχνάμε ότι για πολλές είναι η πρώτη φορά μακριά από το σπίτι και την οικογένεια, η πρώτη φορά σε μια μεγάλη πόλη όπως η Αθήνα, η πρώτη φορά που καλούνται να διαχειριστούν προθεσμίες, διαδικασίες, την προσωπική τους φροντίδα και τη φροντίδα του χώρου διαμονής τους.

Ποια είναι η ευρύτερη κοινωνική φιλοσοφία της ΧΕΝ Ελλάδος πίσω από αυτή τη δράση; Πόσο σημαντική είναι η ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε αυτό το στάδιο της ζωής μιας νέας γυναίκας;

Η ευρύτερη φιλοσοφία μας είναι να αντιμετωπίζουμε τις νέες γυναίκες με βάση όλα όσα είναι: νέες, γυναίκες και φοιτήτριες. Οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η καθεμία είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να μη περιορίζουν ή να καθορίζουν το μέλλον και τις επιλογές της.

Για αυτόν τον λόγο, εκτός από τον πρωταρχικό μας στόχο – δηλαδή τη δωρεάν διαμονή σε ένα ασφαλές περιβάλλον – κάθε χρονιά εντάσσονται στο πρόγραμμα νέες δράσεις και παροχές που προσφέρουν ευκαιρίες ενημέρωσης, ανάπτυξης δεξιοτήτων και απόκτησης πρόσθετων εκπαιδευτικών εφοδίων.

Πολλές φορές θα μας ακούσετε, ως στελέχη της ΧΕΝ, να λέμε ότι σε κάθε νέα γυναίκα βλέπουμε μια ηγέτιδα του σήμερα και του αύριο. Με αυτή τη φιλοσοφία, και μέσα από το Πρόγραμμα «Αθηνά», δημιουργούμε ευκαιρίες ώστε οι νέες γυναίκες – με ασφάλεια και υποστήριξη – να τολμούν, να αποκτούν εμπειρίες, να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να ηγούνται και να διεκδικούν.

Τι διαφοροποιεί τη στέγαση του προγράμματος «Αθηνά» σε σχέση με άλλες φοιτητικές δομές;

Θα σας απαντήσω με τα λόγια μιας νέας γυναίκας που ξεκίνησε και ολοκλήρωσε τις σπουδές της κοντά μας, αποχαιρετώντας τις υπόλοιπες:

«Αγαπητά μου κορίτσια,

Σήμερα ήταν η τελευταία μου μέρα στη ΧΕΝ. Χάρηκα πολύ που σας γνώρισα και αποκόμισα όμορφες εμπειρίες που θα θυμάμαι.

Γνώρισα δυναμικές και δημιουργικές προσωπικότητες και πιστεύω σε όλες σας και στην προοπτική σας. Μην τα παρατάτε ποτέ και να είστε πάντα ηγέτιδες της ζωής σας.
Χαίρομαι που υπήρξα στη γυναικεία μας κοινότητα και είχα αυτόν τον σταθμό στη ζωή μου. Σας εύχομαι επιτυχία στην εξεταστική και ένα όμορφο καλοκαίρι »

Αυτό που διαφοροποιεί το πρόγραμμα είναι η δημιουργία μιας κοινότητας, η σταθερή υποστήριξη και η αίσθηση ασφάλειας που το συνοδεύουν.

Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τις νέες γυναίκες που κυνηγούν τα όνειρά τους σε ένα όχι και τόσο ευνοϊκό κοινωνικό πλαίσιο;

Είσαι πολύτιμη. Μην αφήσεις κανέναν – ούτε τις δυσκολίες – να σε πείσει για το αντίθετο.