Όλγα Γκίνη: Η Πρόεδρος της ΧΕΝ Ελλάδος μιλά στο Femina Lab

Ο εθελοντισμός, η γυναικεία ηγεσία, το φύλο

«Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στο φύλο μου, αλλά βλέπω ότι υπάρχουν ακόμα εμπόδια και μεγάλη απόσταση μεταξύ θεωρίας, νόμων, δικαιωμάτων και πράξης.»

Κα Γκίνη τι σημαίνει για εσάς να κατέχετε την θέση της Προέδρου της ΧΕΝ Ελλάδος, μίας οργάνωσης που κλείνει φέτος τα 100 της χρόνια;

Είναι τιμή, ευθύνη και ένα πεδίο υλοποίησης στόχων να κατέχω τη συγκεκριμένη θέση. Μια ευκαιρία να γνωρίσω και να συνεργαστώ με εξαιρετικές γυναίκες στελέχη, εθελόντριες και μέλη. Επίσης, μια εξαιρετική εμπειρία διερεύνησης των προσωπικών μου δυνατοτήτων. Μια σπουδαία ευκαιρία για απόκτηση γνώσεων και ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ένα σπουδαίο κομμάτι της προσωπικής μου πορείας/ιστορίας με ιδιαίτερη βαρύτητα, για το οποίο είμαι πολύ περήφανη.

Πόσο δύσκολη ήταν για εσάς όλα αυτά τα χρόνια, η εναρμόνιση οικογενειακής, επαγγελματικής και εθελοντικής ζωής;

Υπήρξαν στιγμές που μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ανταποκριθώ στις απαιτήσεις του εκάστοτε ρόλου και ένιωθα, όπως πολλές γυναίκες, ότι οι ώρες της ημέρας δεν φτάνουν. Ασκώ ένα ελεύθερο επάγγελμα, είμαι μητέρα και σύζυγος και έχω την τιμή να είμαι η πρόεδρος μιας πολύ σπουδαίας γυναικείας εθελοντικής οργάνωσης. Προσπαθώ να έχω συγκεκριμένους στόχους, να διαχειρίζομαι σωστά το χρόνο, να θέτω προτεραιότητες και να προσαρμόζομαι στις αιφνίδιες αλλαγές του προγράμματος.

Η εξισορρόπηση οικογενειακής-επαγγελματικής ζωής είναι το κλειδί για την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 2019 τα κράτη-μέλη της ΕΕ οφείλουν να εφαρμόζουν την αρχή της εξισορρόπησης, θεσπίζοντας σχετικά δικαιώματα στο χώρο εργασίας, έτσι ώστε καμιά γυναίκα να μην χρειάζεται να θυσιάζει το ένα, ή, το άλλο.

Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα περιόριζα την εθελοντική μου δραστηριότητα. Ο εθελοντισμός είναι συνώνυμο με την ανιδιοτελή προσφορά στον συνάνθρωπο και την κοινωνία. Πιστεύω ότι, κάθε άνθρωπος που είναι ευγνώμων για όσα έχει στη ζωή του και προφανώς δεν αναφέρομαι στα υλικά αγαθά, νιώθει πραγματικά ολοκληρωμένος με τον εθελοντισμό. Η ηθική ικανοποίηση που εισπράττω, ως εθελόντρια και το αίσθημα πληρότητας που νιώθω αποτελούν την κινητήρια δύναμη για να ανταπεξέλθω στις δυσκολίες της καθημερινότητας.

 «Οραματίζομαι ένα πολύ συμπεριληπτικό φεμινιστικό κίνημα, το οποίο θα προασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και θα εξαλείψει πλήρως τις εσωτερικές ανισότητες και τον διαχρονικά μεγάλο «εχθρό» της γυναικείας αλληλεγγύης, ο οποίος αποτελεί δημιούργημα της πατριαρχίας: τον εσωτερικευμένο μισογυνισμό»

Θεωρείτε ότι η συμμετοχή σας στη Οργάνωση και ειδικά με αυτόν τον θεσμικό ρόλο, έχει επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που βλέπετε και σχετίζεστε με τις άλλες γυναίκες, σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο και γενικότερα την άποψή σας για το γυναικείο ζήτημα;

Όλη η εμπειρία μου από τη συμμετοχή μου στην Οργάνωση και τη συνεργασία μου με τις γυναίκες της ΧΕΝ, επιβεβαίωσε την άποψή μου ότι, οι γυναίκες είμαστε εξίσου ικανές και με την κατάλληλη στήριξη και αλληλοαποδοχή μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν στεγανά, προκαταλήψεις, στερεότυπα, πατριαρχικές αντιλήψεις που μας περιορίζουν και λειτουργούν ανασταλτικά στην πορεία μας για επιτυχία και αυτοπραγμάτωση. Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στο φύλο μου, αλλά βλέπω ότι υπάρχουν ακόμα εμπόδια και μεγάλη απόσταση μεταξύ θεωρίας, νόμων, δικαιωμάτων και πράξης.

Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα στην εποχή μας να αποδεχθεί το ρόλο της ηγέτιδας και να αναλάβει θέσεις ευθύνης, σε σχέση με προηγούμενες εποχές; 

Η σύγχρονη γυναίκα χαρακτηρίζεται από δυναμισμό, είναι διεκδικητική και δεν φοβάται τις ευθύνες της ηγεσίας. Όμως, δεν έχει επιτευχθεί πλήρης ισότητα ευκαιριών ανέλιξης ανάμεσα στα φύλα.

Υπάρχουν ακόμα εμπόδια για την κατάκτηση θέσεων ευθύνης από τις γυναίκες, όπως η ενδεχόμενη μητρότητα, η οποία, δυστυχώς ακόμα, θεωρείται ανασταλτικός παράγοντας για την εξέλιξη μιας γυναίκας, αλλά και μια σωρεία στερεοτύπων και προκαταλήψεων, που θέλουν τις γυναίκες ανεπαρκείς, ως προς τις θέσεις ανάληψης ευθυνών και λήψης αποφάσεων, λόγω της «γυναικείας φύσης» τους, η οποία, κατά την ανδροκρατούμενη αντίληψη, χαρακτηρίζεται από υπέρμετρο συναισθηματισμό και αδυναμία.

 «Όμως, αποτελεί γεγονός ότι στην συνείδηση πολλών ανθρώπων, εν έτει 2023, η εξουσία αποτελεί ακόμη αποκλειστικό προνόμιο των ανδρών»

Θεωρείτε ότι η εξουσία έχει φύλο; Οι συμπεριφορές των γυναικών που ηγούνται, σε οποιοδήποτε τομέα της κοινωνικής ζωής, διαφοροποιείται από αυτές των ανδρών σε αντίστοιχες θέσεις εξουσίας και ευθύνης;

Η εξουσία αποτελεί ένα πλέγμα συμπεριφορών. Περιλαμβάνει ένα αίσθημα αποστολής και οράματος, την ικανότητα έμπνευσης των άλλων να δουλέψουν σκληρά για έναν κοινό στόχο, ευσυνειδησία, αίσθημα ευθύνης και ηθική ακεραιότητα. Προφανώς, όλες αυτές οι ιδιότητες δεν έχουν φύλο.

Όμως, αποτελεί γεγονός ότι, στην συνείδηση πολλών ανθρώπων, εν έτει 2023, η εξουσία αποτελεί ακόμη αποκλειστικό προνόμιο των ανδρών. Φυσικά, αυτό το πρότυπο πηγάζει από την πατριαρχικά δομημένη κοινωνία, η οποία θεωρεί τον άνδρα-ηγέτη ικανότερο, αποτελεσματικότερο και, σίγουρα, πολύ πιο δυναμικό και αποφασιστικό, σε αντίθεση με την γυναίκα-ηγέτιδα, η οποία είναι απρόβλεπτη, παρορμητική, επιρρεπής σε συναισθηματισμούς και, αν είναι δυνατόν, θεωρείται ότι άγεται και φέρεται από τις ορμονικές της αλλαγές.

Σε ανταγωνιστικά εργασιακά περιβάλλοντα στην Αμερική, γυναίκες-στελέχη παίρνουν υποχρεωτικά άδεια τις τρεις πρώτες μέρες της περιόδου τους. Μεσίτρια στην εμμηνόπαυση δεν βλέπει πελάτες όταν έχει εξάψεις, γιατί είναι οξύθυμη και επιθετική, όταν υποδεικνύει σπίτια, κατά την άποψη του προϊσταμένου της. Γυναίκες κρύβουν την ασθένειά τους, για να μην τους πάρουν τη θέση άντρες συνάδελφοι.

Και εάν δεν ανήκει στην κατηγορία αυτή, τότε θα ανήκει στην απέναντι: θα είναι αδικαιολόγητα σκληρή, αυταρχική, εκδικητική και αμείλικτη.

Φυσικά, όλα αυτά τα ανυπόστατα στερεότυπα δημιουργήθηκαν με σκοπό να αποκλείσουν την γυναίκα από τη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης και να την περιορίσουν σε ρόλους βοηθητικούς του άνδρα-ηγέτη, μακριά από την λήψη αποφάσεων. Η πραγματικότητα είναι πως η ηγετική συμπεριφορά τόσο των γυναικών, όσο και των ανδρών σε θέσεις εξουσίας, εξαρτάται κυρίως από την προσωπικότητά τους, το μοντέλο διοίκησης που επιλέγουν, το επίπεδο επαγγελματισμού που διαθέτουν και σε καμία περίπτωση από το φύλο τους.

Επιπρόσθετα, μια ποιοτική διαφορά που θα μπορούσε κανείς να διαπιστώσει στην γυναικεία ηγεσία είναι η μεγαλύτερη ενσυναίσθηση, η οποία καλλιεργείται από τον τρόπο κοινωνικοποίησης των γυναικών και τον παραδοσιακό καταμερισμό ρόλων.

Πώς οραματίζεστε το γυναικείο /φεμινιστικό κίνημα τα επόμενα χρόνια; Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει και ποια τα εμπόδια που έχει να ξεπεράσει;

Ελπίζω σε ένα κίνημα δυναμικό, οργανωμένο και στόχο-προσηλωμένο στη διαρκή εξέλιξη των γυναικών όλου του κόσμου, χωρίς διακρίσεις, όπως αναφέρεται και στις καταστατικές αρχές της ΧΕΝ. Οραματίζομαι ένα πολύ συμπεριληπτικό φεμινιστικό κίνημα, το οποίο θα προασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και θα εξαλείψει πλήρως τις εσωτερικές ανισότητες και τον διαχρονικά μεγάλο «εχθρό» της γυναικείας αλληλεγγύης, ο οποίος αποτελεί δημιούργημα της πατριαρχίας: τον εσωτερικευμένο μισογυνισμό. Ακόμη, θέλω να δω πρόοδο των γυναικών στο επιχειρείν, έναν τομέα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο.

Το βασικότερο εμπόδιο που καλείται να ξεπεράσει, τόσο στο παρόν, όσο και στα επόμενα χρόνια το γυναικείο κίνημα, είναι το γεγονός ότι πολλές γυναίκες έχουν επαναπαυθεί. Θεωρούν ότι έχουμε κατακτήσει όλα τα δικαιώματα που χρειαζόμασταν και ότι έχει επιτευχθεί πλήρης ισότητα μεταξύ των φύλων, αγνοώντας ότι υπάρχουν ακόμα τεράστια περιθώρια προόδου, καθώς ο σεξισμός, τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις εις βάρος των γυναικών εξακολουθούν να υπάρχουν. Αυτό απαιτεί εκπαίδευση και συντονισμένη δράση φορέων στην κατεύθυνση της ευαισθητοποίησης από μικρή ηλικία, από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης.

Σίγουρα, η αλλαγή θα έρθει «από κάτω», με δουλειά με τον εαυτό μας και με αυτό-συνειδητοποίηση και «από πάνω», με νόμους, θεσμούς, παρέμβαση στο ζήτημα των γυναικοκτονιών, του trafficking κοκ. Είναι μια αμφίδρομη διαδικασία.

Μην πάμε μακριά: περίπτωση πελάτισσάς μου: μετά από 3-4 συνεντεύξεις κατέληξε να είναι η επικρατέστερη στη θέση για μεγάλο όμιλο φροντιστηρίων. Στην τελευταία, τη ρώτησαν τι θέση έχει για τη μητρότητα, εάν σκόπευε και πότε να κάνει παιδιά. Όταν έδωσε τη συνέντευξη είχε μόλις παντρευτεί. Όταν τους είπε ότι θέλει να αποκτήσει παιδιά, της πρότειναν να υπογράψει ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, με το οποίο θα δεσμευόταν ότι θα αποκτούσε παιδί μετά από τρία χρόνια από την πρόσληψή της. Εκείνη δέχτηκε, υπό τον όρο να δω, ως δικηγόρος της, το συμφωνητικό πριν το υπογράψει. Ήξερε βέβαια ότι δεν θα συμφωνούσαν. Φυσικά ακόμα περιμένει να της το στείλουν!!!.