Οι κυριότερες αλλαγές που εισάγει ο Νέος Εργασιακός Νόμος (Ν.5053/2023)

Στις 26 Σεπτεμβρίου 2023 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Νόμος 5053/2023 (ΦΕΚ Α 158/26.09.2023) για την ενίσχυση της εργασίας – την Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 – την Απλοποίηση ψηφιακών διαδικασιών και ενίσχυση της Κάρτας Εργασίας – την Αναβάθμιση της επιχειρησιακής λειτουργίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και της Επιθεώρησης Εργασίας.

Στο παρόν άρθρο, θα επιχειρήσουμε να πραγματοποιήσουμε μία συνοπτική παρουσίαση των κυριότερων αλλαγών που επιφέρει ο νέος αυτός εργασιακός νόμος.

1. Δοκιμαστική Περίοδος

Με το άρθρο 4 του νέου Νόμου εισάγεται η τροποποίηση του χρόνου διάρκειας της δοκιμαστικής περιόδου. Έτσι, για τις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου, ορίζεται πλέον το ανώτατο όριο της στους 6 μήνες, ενώ σε περίπτωση σύμβασης εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου, η δοκιμαστική περίοδος που συμφωνείται είναι ανάλογη του συνολικού χρόνου που προβλέπεται στη σύμβαση.

Η δοκιμαστική περίοδος πρέπει να συμφωνείται εγγράφως μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, και δεν απαιτείται να εξαντληθεί η διάρκεια της, προκειμένου να θεωρηθεί επιτυχής ή ανεπιτυχής.

Παράδειγμα,

Εργοδότης και Εργαζόμενος συμφωνούν δοκιμαστική περίοδο εργασίας διάρκειας έξι μηνών και στους τρεις (3) μήνες αυτής, ο εργοδότης ανακοινώνει στον εργαζόμενο ότι η δοκιμαστική περίοδος ήταν επιτυχής και επιθυμεί να τον διατηρήσει στην επιχείρησή του. Ως ημερομηνία πρόσληψης του εργαζόμενου θα θεωρηθεί η ημερομηνία της δοκιμαστικής περιόδου.

Στο ίδιο παράδειγμα, αν ο εργοδότης ο εργοδότης ανακοινώσει στον εργαζόμενο ότι η δοκιμαστική περίοδος ήταν ανεπιτυχής και δεν θα τον προσλάβει, τότε η σύμβαση δοκιμής λύεται αυτοδικαίως, χωρίς αποζημίωση, αλλά ο χρόνος που έχει εργαστεί ο εργαζόμενος θεωρείται χρόνος εργασίας και παράγει όλα τα εκ του Νόμου δικαιώματα.

Εν τέλει, και σε κάθε περίπτωση, κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου, εφαρμόζονται όλες οι προστατευτικές για τον εργαζόμενο διατάξεις.

2. Παροχή Πληροφοριών- Χρονοδιάγραμμα Υποχρέωσης Παροχής Ενημέρωσης και Μέσα αυτής

Στα άρθρα 5 και 6 του νέου Νόμου ορίζονται οι ουσιώδεις όροι της σύμβασης που θα πρέπει να γνωστοποιούνται στον εργαζόμενο από τον εργοδότη καθώς και ο χρόνος γνωστοποίησης τους. Ο εργοδότης, λοιπόν, οφείλει εντός μίας εβδομάδας από την πρόσληψη του εργαζόμενου να του γνωστοποιήσει εγγράφως :

• τα στοιχεία ταυτότητας των συμβαλλόμενων μερών,
• τον τόπο παροχής της εργασίας του,
• τη θέση ή την ειδικότητα του,
• τον βαθμό του,
• την κατηγορία ή τον κλάδο της απασχόλησής του,
• το αντικείμενο της εργασίας του,
• την ημερομηνία έναρξης της σχέσης εργασίας,
• την διάρκεια της εάν πρόκειται για σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου,
• τη διάρκεια και τους όρους της δοκιμαστικής περιόδου,
• τη διαδικασία που ακολουθείται από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο σε περίπτωση λύσης της σύμβασης ή της σχέσης εργασίας,
• τις αποδοχές του,
• τη διάρκεια της κανονικής ημερήσιας ή εβδομαδιαίας απασχόλησης του και
• και σε περίπτωση που το πρόγραμμα οργάνωσης χρόνου είναι μη προβλέψιμο (σύμβαση κατά παραγγελία), γνωστοποιεί τους αναγκαίους εκ του Νόμου όρους.

Επιπλέον,

εντός ενός (1) μηνός από την πρόσληψή του, ο εργαζόμενος θα πρέπει να ενημερωθεί εγγράφως από τον εργοδότη σχετικά με :

• Την κατάρτιση που παρέχεται από τον εργοδότη,
• την διάρκεια της άδειας του με τις αποδοχές και τον χρόνο χορήγησης της,
• τη συλλογική σύμβαση που καθορίζει τους ελάχιστους όρους αμοιβής και εργασίας του,
• τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης στους οποίους είναι ασφαλισμένος.

3. Παράλληλη Απασχόληση

Με το άρθρο 9 του νέου Νόμου, εισάγεται τροποποίηση στην εργατική νομοθεσία που αφορά το δικαίωμα παράλληλης απασχόλησης του εργαζόμενου, χωρίς να θίγονται οι διατάξεις περί του χρόνου εργασίας και ανάπαυσης του.

Έτσι,

• ως ημερήσια ανάπαυση ορίζεται το χρονικό διάστημα των 11 ωρών ανά 24 ώρες, (Π.Δ. 88/1999)
• το νόμιμο όριο εβδομαδιαίας εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει ανά περίοδο το πολύ τεσσάρων μηνών τις 48 ώρες, συμπεριλαμβανομένης της υπερωριακής απασχόλησης και της υπερεργασίας, (Π.Δ. 88/1999)
• δεν θίγεται η 40ωρή και πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία.

Συνεπώς, σε περίπτωση που εργαζόμενος εργάζεται με πλήρες ωράριο σε έναν εργοδότη, δύναται να απασχοληθεί με μερική απασχόληση και σε έναν δεύτερο.

4. Ελάχιστη προβλεψιμότητα εργασίας-Προστατευτικά Μέτρα

Με το άρθρο 10 του νέου Νόμου, εισάγεται μία νέα μορφή εργασίας, η οποία εφαρμόζεται επί πολλά έτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, η επονομαζόμενη «σύμβαση κατά παραγγελία ή σύμβαση μηδενικών ωρών (zero hour contract)».

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, με τέτοιες μορφές εργασίας, απασχολούνται κυρίως γυναίκες και νέοι ηλικίας από 16-24 ετών .

‘Όταν λοιπόν το πρόγραμμα οργάνωσης χρόνου εργασίας είναι μη προβλέψιμο^[i], ο εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να δεχτεί να απασχοληθεί στον εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι η εργασία αυτή παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς^[ii], οι οποίες έχουν γνωστοποιηθεί στον Εργαζόμενο εντός μιας εβδομάδας από την πρόσληψη του, όπως προκύπτει ανωτέρω, και έχει ειδοποιηθεί από τον εργοδότη με κάθε πρόσφορο μέσο (email, sms, τηλέφωνο) για την ανάθεση της εργασίας σε εύλογο χρόνο που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των 24 ωρών.

Αν αυτές οι προϋποθέσεις δεν ισχύουν, τότε ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την ανάληψη εργασίας.

Αν μετά την ειδοποίηση και πριν από την ανάληψη εργασίας ο εργοδότης ακυρώσει την ανάθεση της, τότε ο εργαζόμενος δικαιούται ημερήσιας αποζημίωσης.

Στη συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου θα πρέπει υποχρεωτικά να καθορίζεται ένας ελάχιστος αριθμός αμειβόμενων ωρών εργασίας, ανεξάρτητα από το εάν θα εργαστεί ο εργαζόμενος ακόμη και αυτές τις ελάχιστες ώρες.

Οι συμβάσεις αυτές, βρίσκουν πεδίο εφαρμογής ενδεικτικά στον χώρο εστίασης, σε υπηρεσίες catering, στις μεταφορές προϊόντων και σε  επισκευαστικές εργασίες, όπου δεν είναι καθορισμένο εκ των προτέρων πότε και πόσο προσωπικό θα χρειαστεί ο εργοδότης.

Παράδειγμα,

Eταιρεία catering έχει προγραμματισμένη μία εκδήλωση με 100 άτομα προσκεκλημένους. Προκύπτει όμως αιφνίδια αλλαγή και εν τέλει τα άτομα που θα παρευρεθούν θα είναι 300, συνεπώς η εταιρεία χρειάζεται επιπλέον προσωπικό. Η εταιρεία μπορεί να έχει ένα σύνολο εργαζομένων με συμβάσεις αορίστου χρόνου κατά παραγγελία, τους οποίους θα ειδοποιήσει με νόμιμο τρόπο για την ανάληψη εργασίας στη συγκεκριμένη εκδήλωση.

1. Ρυθμίσεις για την απασχόληση κατά την 6^η ημέρα

Στα άρθρα 25 και 26 του νέου Νόμου, ρυθμίζεται η απασχόληση κατά την 6^η ημέρα της εβδομάδας, και εφαρμόζεται:

• Σε επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας, με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών, στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται με πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία (βιοτεχνίες, βιομηχανίες)
• Σε επιχειρήσεις, που δεν είναι από την φύση τους συνεχούς λειτουργίας, αλλά είναι δυνατόν να λειτουργούν Δευτέρα- Σάββατο, επί 24 ώρες με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών και στις οποίες οι εργαζόμενοι απασχολούνται με πενθήμερη εβδομαδιαία εργασία, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, στις οποίες η επιχείρηση παρουσιάζει απρόβλεπτο αυξημένο φόρτο εργασίας

Επιτρέπεται λοιπόν η εργασία κατά την 6^η ημέρα της εβδομάδας με τους εξής περιορισμούς:

• Υποχρεωτική προ-δήλωσή της στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II»
• Δήλωση και απόδειξη ενώπιον της Επιθεώρηση Εργασίας του αυξημένου φόρτου εργασίας για τις επιχειρήσεις μη συνεχούς λειτουργίας
• Η εργασία την 6^η ημέρα να μην υπερβαίνει τις 8 ώρες, χωρίς δυνατότητα υπερωριακής απασχόλησης
• Ημερομίσθιο για την 6^η ημέρα απασχόλησης προσαυξημένο κατά 40%

5. ReBrain Greece

Με τα άρθρο 20 του νέου Νόμου, δημιουργείται μία πλατφόρμα στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II», με στόχο τη διασύνδεση επιστημόνων εκτός και εκτός Ελλάδος με θέσεις εργασίας σε επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων που προσφέρονται από επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση οι εργαζόμενοι μπορούν να ενημερωθούν για τις τρέχουσες αλλαγές και πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν το δικό τους καθεστώς εργασίας από την Επιθεώρηση Εργασίας, που υπάρχει στην περιοχή τους.

Η Νομική Σύμβουλος της Κοινωνικής Υπηρεσίας της ΧΕΝ Ελλάδος παρέχει δωρεάν νομική συμβουλευτική σε όλες τις γυναίκες, για θέματα που αφορούν σε τομείς της εργασίας, της οικογένειας, της υγείας, της ιδιοκτησίας, ενημέρωση για τα δικαιώματά τους, το ισχύον νομικό πλαίσιο και τους αρμόδιους κατά τον Νόμο φορείς που το εφαρμόζουν.

^[i] Ως «Πρόγραμμα Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας» νοείται η μορφή οργάνωσης του χρόνου εργασίας και η κατανομή της σύμφωνα με ορισμένο τρόπο, που καθορίζεται από τον εργοδότη,

^[ii] Ως «ημέρες και ώρες αναφοράς» νοούνται χρονικές περίοδοι σε συγκεκριμένες ημέρες, κατά τη διάρκεια των οποίων μπορεί να εκτελεστεί η εργασία μετά από αίτημα του εργοδότη.